(Bijbel en theologie / Uittocht, intocht / Aantal Israëlieten)
De aantallen Israëlieten bij de volkstellingen in Numeri
Nieuw 22/02/2000 - laatste wijziging 28/02/2013
In de woestijn vinden twee volkstellingen plaats, waarbij de strijdbare mannen worden geteld. In Numeri 1 is dat enige tijd na de wetgeving, en in Numeri 26 na de slachting die onder het volk is aangericht na de plaag bij Baäl-Peor (Moab). Volgens de opvatting van prof. Colin Humphreys (zie onderaan pagina) wordt het woord 'lp (eleph) hier verstaan als: groep, dus Ruben bestond uit 46 groepen, elk ongeveer 11 man omvattende. Kleine, wendbare strijdgroepen dus.
Eleph ('lp) kan verschillende betekenissen hebben. Voor ons zijn de betekenissen van 'duizend' en 'strijdgroep' belangrijk. Hoe is nu het misverstand waarschijnlijk ontstaan? Zie de linkse tabel. Als totaal heeft daar waarschijnlijk gestaan: 598 eleph, 5 eleph 550, waarbij de eerste eleph betekent: strijdgroep, en de tweede eleph gewoon: duizend. Voor lezers in Mozes' tijd geen enkel probleem, zij kenden de structuur van het volk. Maar voor latere overschrijvers kan het onlogisch geleken hebben. Zij zagen waarschijnlijk de eerste eleph ook aan voor 'duizend' en hebben die twee elephs gewoon bij elkaar opgeteld. Zo kwam er te staan: 598+5=603 duizend en dan nog 550.
Dat overschrijven was nodig omdat de tekst op papyrus of dierenhuid was geschreven, en dit materiaal slijt door gebruik. Waren kleitabletten gebruikt, dan is overnemen niet nodig, je kunt het origineel vrijwel onbeperkt bewaren.
Nog weer een ander (en helderder) licht op dit probleem werpt André H. Roosma. Hij is amateur linguïst, gespecialiseerd op het vroege en vroegste Hebreeuwse schrift. Zijn onderzoek geeft aan dat de eleph een vooraanstaande betekenis heeft van 'leider', voorganger, aanvoerder. Deze aantallen personen (onder het kopje éenheden') waren dus waarschijnlijk de aanvoerders van de verschillende families binnen de betreffende stammen. Zie http://www.hallelu-jah.nl/Vroeg-Semitisch.pdf , pagina 13, waar de eerste letter (of het eerste teken) van het Hebreeuwse schrift wordt besproken. Vanuit zijn homepage http://www.hallelu-jah.nl/index.html is er toegang tot een grote hoeveelheid materiaal met verwijzingen. Aanbevolen!!
De groepen Levieten die met deze oplossing tevoorschijn komen, liggen op 71, 38 en 43, in overeenstemming met de taak van de Levieten, waarbij een grotere groep mensen nodig was.
Deze oplossing betekent niet dat we nu overal waar 'lp (eleph) geschreven is, 'leider', 'troep', 'eenheid' o.i.d kunnen lezen. Nee, van geval tot geval moet worden vastgesteld wat de bedoeling van het woord in die context is.
Typisch is dat hetzelfde probleem ook voorkomt in een verwante taal, nl. het Assyrisch.
Voor meer en zeer gedetailleerde informatie zie de artikelen van prof. Colin Humphreys (in PDF-formaat, laden duurt enkele seconden):
Belangrijkste artikel en Latere aanvulling.
De hierin genoemde opvatting voor de data van Exodus en Amarna-brieven deel ik niet. Daarvoor volg ik het werk van drs. J. van der Land, die een consistent overzicht geeft over de geschiedenis vanaf de 18e Egyptische dynastie tot en met koning Zedekia van Juda (zie de website van Bijbel, Geschiedenis en Archeologie). Zie ook het schema voor de context van uittocht en intocht.
Aanvullende informatie (Edward A. Morris, systeemontwerper, 2001):
Nemen we de twee volkstellingen in Tabel 1 en 2 samen en kijken we in de kolom 'Huidige tekst' naar de 10.000-tallen. Die liggen rond een gemiddelde van 4. Dat moet niet verwonderen, want de grootten van de stammen kunnen niet al te ver uit elkaar liggen. 0 en 1 ontbreken, evenals 8 en 9 (zie grafiek hieronder). In deze drie grafieken staan langs de horizontale (x) as de cijfers van 0-9, en langs de verticale (y) as het aantal malen dat deze voorkomen.
De duizendtallen geven een vrij regelmatige spreiding, wat verwacht kan worden. Hoe minder 'significant' een cijferpositie, hoe meer de waarden over alle cijfers verspreid zullen zijn. Dat zien we dan ook in het volgende diagram. 24 cijfers zijn eigenlijk te weinig voor een statistisch goed resultaat, maar het geeft een duidelijke trend:
Maar heel anders ziet het er uit met de honderdtallen. De verwachting is dat die
zo mogelijk een nog egalere distributie zullen vertonen dan de duizendtallen
We verwachten dat elk van die cijfers van 0-9 rond de 2,4 maal zullen voorkomen,
dus dat 2x en 3x (op de verticale as) zullen domineren. Maar kijk naar het volgende diagram: dit is niet een normale distributie voor
honderdtallen in een reeks zoals wij die bekijken. De 0 en 1 komen niet voor, evenals
de 8 en 9. De distributie van de cijfers 1-9 is: 0, 0, 2, 2, 7, 7, 3, 3, 0, 0. Dat duidt er op dat het waarschijnlijk helemaal
geen honderdtallen zijn
die
op de 3e significante plaats in een getal staan, maar dat het de 'meest significante'
cijfers zijn van een andere reeks getallen, die niet in één getal met de eerste twee
cijfers verbonden zijn. Dat
betekent dat we hoogstwaarschijnlijk met twee achter elkaar geplaatste getallen
te maken hebben, waarbij de eerste twee cijfers getallen van 22-76
aangeven, en de laatste drie cijfers getallen die lopen van 200-799.
Tussen die twee getallen staat dan het woord 'lp (eleph), dat zowel door Masoreten als in de LXX (Septuagint) met 'duizend' is vertaald, en zo ook in al onze vertalingen is opgenomen, maar dat in dit geval beter met 'troep' of 'strijdgroep' kan worden vertaald.
Dit is een sterke bevestiging van de hypothese van prof. Colin Humphreys. Het is dus hoogst onwaarschijnlijk dat we hier te maken hebben met een reeks getallen die in de tienduizenden lopen, maar in tegendeel met twee reeksen getallen waarbij de linkse twee cijfers het aantal 'groepen' weergeeft en de rechtse drie het totale aantal manschappen (afgerond).