(Denken en wetenschap in onze cultuur / De 20e eeuw)
Het studentenprotest, hippies en neo-marxisme
Nieuw 14/03/2002
Samenvatting: Zoals in de 18e eeuw de verkillende rationalistische sfeer aanleiding gaf tot enerzijds de Romantiek, anderzijds de Franse revolutie, zo geeft ook het gebrek aan samenhang, de kille wind waar Nietzsche over sprak, aanleiding tot enerzijds een romantische reactie (hippies) en anderzijds een gewelddadige reactie (neo-marxisme, Rote Armee Fraktion).
Tegen de weinig bemoedigende opvattingen van het existentialisme (eigenlijk alleen maar de eerlijke consequenties van het in het westerse denken dominante materialisme) ontstaan dan, evenals in vorige eeuwen, romantische of gewelddadige tegenbewegingen. Beide beleven een soort uitbarsting in de zgn. studentenrevoluties van 1968 e.v. Onder invloed van mensen als Timothy Leary en Alan Ginsberg ontwikkelt een deel zich in de wereld-ontvluchtende richting van de 'romantische' hippie- en drugscultuur, in navolging van Aldous Huxley. En onder invloed van de filosofen van de zgn. Frankfurter Schule en dan voornamelijk Herbert Marcuse met zijn 'neo-marxisme', ontstaan in diverse landen terroristische groepen, die niet meer zozeer leven vanuit een ideaal, maar meer vanuit de wanhoop, dat het toch niet meer zal lukken, deze maatschappij om te vormen; ze is al te ver heen. De arbeiders zijn ingekapseld in de welvaartsmaatschappij, die zijn waarschijnlijk niet meer tot een revolutie te bewegen, en ook de intellectuelen hebben zich comfortabel aangepast. Het enige wat dan rest, is een blinde vernietigingsdrang. In Duitsland treedt de RAF (Rote Armee Fraktion van Andreas Baader en Ulrike Meinhof) op, in andere landen zien we overeenkomstige groepen. Wanhoop en fanatisme vormen echter een slechte voedingsbodem voor maatschappijhervormingen. Na verloop van tijd verbleekt dan ook de ideële achtergrond, wint de fascinatie met het geweld, en veranderen deze groepen keer op keer en bijna geruisloos in misdadige bendes.